Zabieram się właśnie za montowanie karty, którą kupiłem od kolegi z forum do sprawdzenia co to jest to mityczne OPL3. Jest to Sound Blaster AWE32 CT3910.

Niestety nie mam doświadczenia z kartami dźw. na ISA. Pomimo posiadania komputerów od 386, pierwszy dźwięk jaki usłyszałem na swojej maszynie płynął z jakieś karty na PCI. Znam jednak dźwięk z tego czasu, kuzyn miał GUSa.  :D

Pytanie jest co powinienem odpalić, aby poznać smak syntezy FM na OPL3? Jakie gry i soft sprawdzić?

Kartę musisz zainstalować w DOS, w grze DOS wybierasz SB16 i wtedy będzie synteza dźwięku.

Jeśli wybierzesz AWE32 w grze, to jest duża szansa, że muzyka będzie z midi (zależy jaka gra).

Większość starych gier ma soundtrack na OPL2/OPL3. Różnica pomiedzy nimi to 9 vs 18 kanałów - mono vs stereo. Opl3 jest zgodny w dół z Opl2. W praktyce wiekszość gier obsługuje standard OPL2 gdyż taki chip miała oryginalna karta Adlib. Jeśli masz możliwość wybrania karty dźwiękowej w grze, a nie ma standardu Soundblaster - wybieraj Adlib, będzie wtedy grało na Opl3.
Jeśli chcesz posłuchać modułów OPL3 sciągnij Adlib tracker 2 - jest to program do tworzenia muzyki na tym chipie wraz ze sporym zbiorem przykładowych utworów.
Kiedyś popularny był również Edlib - jest to tracker stworzony przez ludzi z grupy Vibrants, czołowych muzyków ze sceny c64. Również ten program zawiera przykładowe muzyczki (tryb opl2 czyli 9 kanałów). Vibrants to autorzy soundtracku do dosowej gry Lolypop. Warto posłuchać.

Niestety czasami nowsze komputery sa za szybkie dla gier z muzyką Opl3. Bezpieczna konfiguracja sprzętowa to pentium- socket 7.
Czasami na szybszych komputerach lepiej sprawdzają się klony OPL3 niż oryginały.

To jeszcze dopiszę do mojego ostatniego posta.

Ze względu na opłaty licencyjne część producentów kart muzycznych zaczęło stosować klony układu OPL3 - praktycznie 100% zgodne z oryginałem, lub własne pomysły na syntezę FM, które zgodne były z nim programowo.

Do dobrych zaliczamy ten zaimplementowany w układach Cmedia (ISA - CMI8330, PCI - CMI8338 i CMI8378), oraz Avance Logic (ISA - ALS100+ oraz ALS120, PCI - ALS3000, ALS4000). Są one praktycznie nie do odróżnienia.
ESS ma swój patent na syntezę FM - niektórzy mówią że lepszy niż oryginał, ESSFM oferuje również dodatkowe kanały względem oryginalnego OPL3.
Swój patent ma również Creative - CQM, niektórzy mówią że lepszy niektórzy że gorszy. Faktem jest że w miarę upowszechniania standardu Soundblaster producenci gier coraz mniej chętnie stosowali syntezę FM, a coraz chętniej korzystali z przetworników DA - czyli grali poprostu dźwiękiem samplowanym. Więc CQM (i odpowiedniki innych producentów) był wykorzystywany głównie do zapewnienia zgodności ze starszymi tytułami.

Do najgorszych klonów OPL2 (mowa tutaj o syntezie wbudowanej w główny układ na karcie dźwiękowej, nie osobny chip) zaliczane są te na kartach Analog Devices (np.
AD1816), czy Opti (Opti931 i Opti933).
Syntezę FM wbudował również AZTECH w swój chip AZT2320 jednak brzmi to 100% zgodnie z oryginałem gdyż została zakupiona licencja od Yamaha.

Acha, jeśli karta nie ma wbudowanego modułu Wavetable - który wykorzystywany jest do grania utworów MIDI - midi grane jest przez OPL3. Jednak nie jest to synonim - są utwory FM, ktore nie są ścieżkami MIDI (przykładowo te skomponowane w Adlib Tracker 2 czy Edlib). Natomiast soundtrack np DOOM, DOOM2, DUKE3D to ścieżki midi ktore przy braku Wavetable grane będą przez OPL2/3.

I jeszcze jedna ciekawostka. Część kart ma umieszczony na płytce fizyczny układ OPL3 lub jego 100% zgodny klon, jednak podłączona jest tylko połowa wyjść układu i zachowuje się on jak OPL2. Można to sprawdzić wczytując w Adlib Tracker 2 jakiś 18 kanałowy utwór.

Zyga64 niezła wiedza. Widać że jesteś praktykiem a nie zbieraczem. Na OPL3 pięknie brzmi descent 1 i 2. Nie roland, gm/gs, db50 czy GUS tylko OPL3 jest głosem komputerów tamtej epoki i dla ludzi tamtego okresu 1990-97 ten układ jest jak SID dla c64  ;)

szu wrote on 19. Jan 2019 at 22:04:

Zyga64 niezła wiedza. Widać że jesteś praktykiem a nie zbieraczem. Na OPL3 pięknie brzmi descent 1 i 2. Nie roland, gm/gs, db50 czy GUS tylko OPL3 jest głosem komputerów tamtej epoki i dla ludzi tamtego okresu 1990-97 ten układ jest jak SID dla c64  ;)

Śmiem się nie zgodzić :]
Znaczna część muzyki do gier była pisana właśnie na MT-32 czy SC... Yamahach... dopiero potem dostosowywana do OPL3 - więc tak jak artysta miał na myśli brzmi właśnie na takim sprzęcie, a nie w trybie zgodności z AdLib/SBPro/SB16...

Śmiem się nie zgodzić :]
Znaczna część muzyki do gier była pisana właśnie na MT-32 czy SC... Yamahach... dopiero potem dostosowywana do OPL3 - więc tak jak artysta miał na myśli brzmi właśnie na takim sprzęcie, a nie w trybie zgodności z AdLib/SBPro/SB16...[/quote]

ok. muza była tworzona na tych modułach ale w 99.9 domów w Polsce była odtwarzana nawet nie przez OPL3 a klony tego syntezatora. W tamtym czasie kupienie karty "oryginalnej" sound blaster to była abstrakcja a posiadanie któregoś z modułów to coś nierealnego.

zyga64 wielkie dzięki za tak obszerne wyjaśnienia!  Właśnie nie widziałem do końca jak się ma MIDI do FM. Zabieram się za testy organoleptyczne , wtedy pewnie pojawią się nowe pytania.  :)

bobdylan wrote on 20. Jan 2019 at 00:58:

zyga64 wielkie dzięki za tak obszerne wyjaśnienia!  Właśnie nie widziałem do końca jak się ma MIDI do FM. Zabieram się za testy organoleptyczne , wtedy pewnie pojawią się nowe pytania.  :)

No właśnie MIDI nijak się ma do FM. Synteza FM to sposób generowania (syntezy) dźwięku za pomocą (w dużym uproszczeniu) modulowania jednej fali drugą (oczywiście może to być wykorzystywane w innych celach - np. w transmisji radiowej). OPL2, OPL3, OPL4 to jednoukładowe syntezatory FM - stosowane nie tylko w kartach dźwiękowych ale też np. w amatorskich (dziecięcych) keyboardach Yamahy z tamtego czasu. Powazniejszy silnik FM miała np. Yamaha DX7 - jeden z może 3 czy 4 najistotniejszych instrumentów elektronicznych lat 80.

MIDI to w uproszczeniu standard komunikowania się pomiędzy sobą instrumentów (choć nie tylko) elektronicznych. Jedno nijak się ma do drugiego. Co więcej jak standard pojawił się na początku lat 80 to nie było żadnych wytycznych co do tego co i jak ma grać - więc mogło być tak, że jeden i ten sam program dla danego instrumentu muzycznego mógł oznaczać zupełnie co innego w innym instrumencie muzycznym (np. jeden producent dla programu 1 ustawiał pianino, drugi skrzypce). Dopiero później to uporządkowano wraz z wprowadzeniem "General Midi" (GM) i od tego momentu było wiadomo, że program 1 to zawsze będzie fortepian, a np. 57 to trąbka. Oczywiście nie trzeba było czekać długo, aż producenci poczuli się skrępowani tym co narzuciło GM i wprowadzili swoje rozszerzenia standardu - np. Roland wprowadził GS a Yamaha XG...

Generalnie za pomocą MIDI możesz sterować nie tylko instrumentami ale też np. wytwornicą dymu, oświetleniem sceny. Na wejściu możesz mieć np. plik, albo urządzenie (np. sekwencer, klawiaturę, konsoletę z gałkami, komputer z odpowiednim programem czy inny instrument). Niektóre z tych instrumentów mogą wykorzystywać syntezę FM do generowania dźwięku. Jeszcze inne mogą być syntezatorami analogowymi. Albo opartymi o próbki PCM. To, że urządzenie korzysta z syntezy FM nie determinuje tego, że będzie w ogóle potrafiło korzystać z MIDI (np. wspomniane amatorskie keyboardy na ogół nie posiadały wbudowanego MIDI).

W przypadku kart dźwiękowych synteza FM może być wykorzystywana do odgrywania muzyki wysyłanej do nich jako MIDI (np. przez MIDI IN, albo z pliku) ale może być też wykorzystywana do generowania dźwięków nie-midi.

Fajność MIDI polega na tym, że jeśli weźmiesz najnowsze urządzenie wypuszczone w 2019 roku i podepniesz pod nie najstarszy kontroler midi (albo na odwrót - najnowszy kontroler zepniesz z najstarszym urządzeniem) to NA PEWNO to będzie działało. Co więcej muzycy mają to tak pojechane, że znaczna część nowych urządzeń posiada wbudowane jeszcze analogowe interfejsy CV (które były stosowane przed MIDI) np. w syntezatorach modularnych (takich wbudowanych w racki - może widziałeś na jakichś "teledyskach" Kraftwerka) choć tutaj było kilka standardów.

:D Ale fajnie! Bardzo dużo ciekawych informacji!
@Zyga64 - wielu z tych rzeczy nie wiedziałem. Super
@HanJammer - dokładnie tak. Muzyka komponowała była najczęściej przez muzyków którzy pracowali np. na keyboardach do których bylo podłączone urzadzenie GM lub inne. Dlatego jeśli chcecie posłuchać ścieżki z Doom'a tak jak słyszał ją autor to trzeba to odpalić na Rolandzie SC55 a Monkey Island na MT-32. Nie wiem na czym był komponowany soundtrack z Duke Nukem ale zauważalnie najlepiej brzmi na kartach od Yamahy. Tak czy inaczej najczęściej wersja soundtracka na OPL była jedynie jakąś "konwersją"… wyjątek stanowią na pewno gry które od początku były pisane pod np. AdLib - jak Wolfenstein 3D - tam nikt midi się nie dotykał :)

Nie uważam sie za znawcę. Informacje w dużej mierze zdobywałem przez lekturę forum vogons oraz z własnych bojów z różnymi kartami. Ze względu na skrzywienie demoscenowe z czasów c64 bardziej interesuje mnie dźwięk syntetyczny niż wavetable. A więc skupiłem się na OPL3. Nie pogardzę też trackami z innych platform, a więc oczywiście SID (c64), AY8910 (spectrum, amstrad, atari st), pokey (atari 8 bit). Dla każdej z tych platform mam swoje ulubione utwory. Niejako przy okazji w kręgu moich zainteresowań leżą „chiptunes” które przygrywały w popularnych jakiś czas temu keygenach (scena crackerska). Jest to synteza programowa, polecam szczególnie utwory w formacie .v2m stworzonym przez grupę Farbrausch do ich niesamowitych dem 64kB

zyga64 wrote on 20. Jan 2019 at 11:48:

Nie uważam sie za znawcę. Informacje w dużej mierze zdobywałem przez lekturę forum vogons oraz z własnych bojów z różnymi kartami. Ze względu na skrzywienie demoscenowe z czasów c64 bardziej interesuje mnie dźwięk syntetyczny niż wavetable. A więc skupiłem się na OPL3. Nie pogardzę też trackami z innych platform, a więc oczywiście SID (c64), AY8910 (spectrum, amstrad, atari st), pokey (atari 8 bit). Dla każdej z tych platform mam swoje ulubione utwory. Niejako przy okazji w kręgu moich zainteresowań leżą „chiptunes” które przygrywały w popularnych jakiś czas temu keygenach (scena crackerska). Jest to synteza programowa, polecam szczególnie utwory w formacie .v2m stworzonym przez grupę Farbrausch do ich niesamowitych dem 64kB

Ale MT-32 to synteza liniowa - nie wavetable. ;]

Co więcej MT-32 ma ekranik na którym wyświetlane są dodatkowe informacje z gry - np. jakieś komentarze itp - bez niego po prostu ich nie widać i wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z ich istnienia ;]

Zaciekawiłeś mnie. Trzeba będzie zapolować, bo ceny na ebay raczej nie zachęcają...

zyga64 wrote on 20. Jan 2019 at 11:48:

Niejako przy okazji w kręgu moich zainteresowań leżą „chiptunes” które przygrywały w popularnych jakiś czas temu keygenach (scena crackerska). Jest to synteza programowa, polecam szczególnie utwory w formacie .v2m

Też bardzo lubię tą muzykę, są strony gdzie można ja ściągnąć w paczkach.

Mt-32 fajnie brzmi na comanche2 i monkey island ale nie dam tyle kasy żeby posłuchać sobie utworków z dosłownie paru gierek. zyga64 jak chcesz sobie posłuchać mt-32 to polecam emulator mount mt-32, który wiernie odtwarza mt-32 i ma panel graficzny, o którym wspomniał HanJammer.
W nowszych grach mt-32 brzmi daremnie.
  (You need to Login or Register - odtwórz sobie od 9:20 i sam się przekonaj.
Świetną kartą do odtwarzania midi i grania  jest audigy 2zs. Karta ma mega możliwości. Jest wiele soundfontów, które można ładować do banku (pojemność banku ponad 4gb !!). Obsługuje m.in. *.sf2, które były używane przy sb awe32 czy 64. Jest cicha, ma świetne wsparcie dla win98 i dobrą emulację opl3 w DOSie. Dla nowszych gier dobre 5.1. Pytałem się czy warto kupić vortex2 dla dźwięku przestrzennego - teraz już wiem że nie ma sensu. Karta za grosze ok 50zł.

A propos Audigy. W moim podstawowym kompie mam Audigy 1 (SB0090). Okazuje się, że pod Linuxem karty z EMU10k1 (Live!) i EMU10k2 (Audigy) są (wciąż) obsługiwane natywnie i ich midi engine również. A więc wgrywam sobie przy starcie 8MB soundfont (8MBGMSFX.SF2) i podpinam go pod MPU401 w DOSBOX. Gra lepiej niż Timidity IMHO.

Dzięki za cynk o tym emulatorze munt ! Potestuję.

zyga64 wrote on 20. Jan 2019 at 15:54:

Zaciekawiłeś mnie. Trzeba będzie zapolować, bo ceny na ebay raczej nie zachęcają...

Jest w sumie MUNT... on też ma ekranik i działa z DOSBoxem… jak też z innym retrosprzętem, tylko musisz mieć możliwość wprowadzenia MIDI do Peceta (choćby takim tanim kabelkiem MIDI na USB).

Edit... tak to jest jak się pisze zanim przeczyta się resztę postów z wątku ;)

zyga64 wrote on 20. Jan 2019 at 19:41:

Okazuje się, że pod Linuxem karty z EMU10k1 (Live!) i EMU10k2 (Audigy) są (wciąż) obsługiwane natywnie

Hmm a wiesz coś może o X-fi? Biłem się dzisiaj z Xtreme Gamer na Lubuntu i Manjaro i za ch** nie ma dźwięku >:(

Neo wrote on 20. Jan 2019 at 20:52:

zyga64 wrote on 20. Jan 2019 at 19:41: Okazuje się, że pod Linuxem karty z EMU10k1 (Live!) i EMU10k2 (Audigy) są (wciąż) obsługiwane natywnie Hmm a wiesz coś może o X-fi? Biłem się dzisiaj z Xtreme Gamer na Lubuntu i Manjaro i za ch** nie ma dźwięku >:(

A Xtreme Gamer to nie jest jedna z tych okrojonych kart tak jak Xtreme Audio czy kiedyś Audigy SE?
Generalnie te nazwijmy to "pełne" X-Fi czyli Xtreme Music i wyższe dostały dawno temu wsparcie i działały bezproblemowo u mnie na różnych linuxach.

lspci, spisać vendor id i device id, google i się okaże czy działa ;)

  (You need to Login or Register - raczej powinno chodzić.

Sprawdź może Pavucontrol i zobacz czy wyjścia nie są poprzestawiane lub czy output nie idzie na jakieś inne urządzenie? Zakładam, że dźwięk będzie obsługiwany w systemie przez PA bo to teraz raczej standard.

Zobaczę następnym razem pełnego Debiana, bo te lekkie dystrybucje z 2-letniej płyty KŚ miały problemy z pobieraniem pakietów.

@ merceny to jest karta niskoprofilowa, ale na pełnym EMU20K1. Tylko ma pamięć 2 MB zamiast 64

Neo wrote on 20. Jan 2019 at 20:52:

zyga64 wrote on 20. Jan 2019 at 19:41: Okazuje się, że pod Linuxem karty z EMU10k1 (Live!) i EMU10k2 (Audigy) są (wciąż) obsługiwane natywnie Hmm a wiesz coś może o X-fi? Biłem się dzisiaj z Xtreme Gamer na Lubuntu i Manjaro i za ch** nie ma dźwięku >:(

Jestem prawie pewien, że miałem dokument pdf w którym było opisane midi właśnie na Live/Audigy/X-fi pod linuxem. Mogę się mylić, ale poszukam jak będę w domu.

Mam problem z konfiguracją karty. CT3910 chyba nie ma PnP a z taką kartą jeszcze nie miałem do czynienia. Kartę wsadziłem w miejsce AWE64 Value i nie mogę uzyskać dźwięku w grach. Po dopaleniu diagnose.exe dochodzę do testowania IRQ i dostaję komunikat "failure setting irq at 5". O co tu chodzi?
Dźwiek FM i MIDI działa, puszczam muzykę w duke3d i jukebox.
Mój system: płyta DFI K6BV3+ (VIA MVP), Riva128, V1, 3Com, zasilcz ATX z adapterem AT, DOS 7.1.

Wyłącz w BIOSie opcję w stylu "PnP Compatible OS" oraz zarezerwuj IRQ5 oraz DMA1 na kartę Legacy ISA.

Dzięki, pomogło. Miałem ustawione IRQ5 na Legacy ale DMA1 już nie.

zyga64 wrote on 21. Jan 2019 at 13:05:

Jestem prawie pewien, że miałem dokument pdf w którym było opisane midi właśnie na Live/Audigy/X-fi pod linuxem. Mogę się mylić, ale poszukam jak będę w domu.

Jednak mi się pozajączkowało. Wiedziałem że instrukcja dotyczyła stosunkowo nowej karty, nie było to jednak X-fi a Audigy Rx (takie audigy 2ZS na PCie - na płytce jest nawet mostek PLX, czyli jest to urządzenie PCI + interfejs).
  (You need to Login or Register

Mam nowy problem z kartą. Lewy kanał to tylko około 10-20% głośności prawego, na wszystkich źródłach tj. digital, midi i fm. Sprawdzałem wszystkie ustawienia i inną płytę gł. ale jest to samo. Na AWE64 i SB16 nie mam takich problemów ale one są PnP.
Czy jest jakaś szansa, że to nadal przez jakieś złe ustawienia w BIOS czy raczej jest to coś uwalone na karcie?
Może to być przez brak lini -5V? Komp chodzi na EVGA750 przez adapter na AT.

SB16 raczej nie powinien mieć problemów z powodu braku -5V... to raczej domena starszych od niego kart. Wg mnie to sprawa nie ustawień a mechaniczna - tj. potrzeba wymienić jakieś kondensatory i będzie ok. Callahan miał podobną sprawę w CT3990 o ile pamiętam - tam całość była mega cicha a po wymianie było OK.

Zrób dokładne, dobrze oświetlone zdjęcie całej karty.

Sprawdź no, czy nie masz włączonego 3D Sound Enhancement/Stereo Expand czy jakoś tak się to nazywało. Sterowniki DOSowe domyślnie to włączają i dźwięk się roz*****ala ;) Odpal mixerset i wyłącz, powinno pomóc.

Zrobiłem zdjęcie, jest kilka kondensatorów, które budzą moje obawy. Jeden szczególnie, zaznaczyłem go. Wrzuciłem na dysk google ze względu na rozmiar:

  (You need to Login or Register

Wyłączenie 3D sprawdzałem, nie pomogło.

Po pierwsze wyczyść ją izopropylem, może gdzieś jakiś syf zwiera nie to co trzeba. Ja bym widział więcej kodensatorów do wymiany - albo mi się wydaje albo gdzieniegdzie widać jakby korozje na nich.

Są korozje na kondesatorach, plus na tym jednym jest taki biały nalot jakby wylał. Przelece izopropylem a jak nie to będę wymieniał kondensatory.

demonolog wrote on 03. Feb 2019 at 20:04:

Po pierwsze wyczyść ją izopropylem, może gdzieś jakiś syf zwiera nie to co trzeba. Ja bym widział więcej kodensatorów do wymiany - albo mi się wydaje albo gdzieniegdzie widać jakby korozje na nich.

Cleanser do PCB znajduję lepszym od czystej IPY
  (You need to Login or Register

On zawiera jeszcze jakiś detergent i ładnie czyści. Nanoszę to strzykawką albo spryskiwaczem i czyszczę miękkim antystatycznym pędzlem ustawiając płytę/kartę na złożonym kilkukrotnie ręczniku papierowym - ładnie sobie spływa wszystko z brudem...

Dzięki, na moim etapie takie rady są bezcenne.

Wymień chociaż 2 kondensatory wyjściowe-separujące za końcówką mocy, pomoże  8-)

Callahan wrote on 17. Feb 2019 at 23:14:

Wymień chociaż 2 kondensatory wyjściowe-separujące za końcówką mocy, pomoże  8-)

A które to? :) Będę wdzięczny za wskazanie.

Czy są inne programy do odtwarzania plików z Adlib Tracker II? Coś z GUI? Odtwarzanie ich z lini poleceń jest troche nie wygodne.  :)

Callahan wrote on 17. Feb 2019 at 23:14:

Wymień chociaż 2 kondensatory wyjściowe-separujące za końcówką mocy, pomoże  8-)

Czy może ktoś przetłumaczyć to na język zwykłego człowieka? Po przeczyszczeniu z kartą pojawił się nowy problem. Gra dobrze MIDI i FM ale dźwięku DIGI w ogóle nie słychać (w diagnose.exe i w grach). Będę wdzięczny za wskazówki co wymienić.

Kwestia raczej niż wymiany, to poprawnej rezerwacji przerwań i adresów. To karta konfigurowana częściowo software-owo, więc dodatkowa zabawa ;)

Ok pobawię się jeszcze ustawieniami w biosie ale z tego co pamiętam to wcześniej działała na standardowym IRQ5 DMA1 (tylko teraz testuje na innej płycie, na PII). No i tak jak pisałem, w diagnose.exe i grach wykrywa i ustawia wszystkie parametry, tylko jak testuję dźwięk DIGI to jest cisza.